٨ی مارس رۆژی ژن پیرۆز بێت

٨ مارس رۆژی ژن، رۆژی ژیان، رۆژی ئازار، ئازارێک کە هەموو ئێمە بۆ چاوهەڵێنانمان بە دنیا لە ژنمان دا پێک هێنا کاتێک لە دایک بوویین. رۆژی باوەش و سۆز، سۆزێک کە بە لە دایک بوونی هەر یەک لە ئێمە لێی بەهرەمەند بوویین.

بە بڕوای من ئەگەر بمانهەوێ کۆمەڵگاکەمان پێش بکەوێ دەبێ ژن ئازاد بێت و هەست بە ئازادی بکات بەشدار بێت لە لە هەموو بوارەکانی کۆمەڵگادا چونکە هەموو مرۆڤەکان لە لایەن ژنانەوە پەروەدە دەکرێن لانی کەم لە قۆناغی لەدایک بوون دا تاکوو دەگاتە قۆناغی خوێندن هەرچەند ئەو دەورانە لە کۆمەڵگای ئێمە دا زۆر زیاترە. جا بۆیە منداڵێک لە لایەن ژنێک یان دایکێک پەروەردە بکرێت کە هەست بە چاوەساوەیی بکات و خوێندەواری نەبێت ئاوا بە رادەیەکی زۆر ناتوانێ منداڵێکی ئازاد و  سەربەخۆ بێت و باوەڕی بە خۆی و تواناکانی هەبێت.

لە  رۆژی هەشت مارس دا داوا لە کچان و ژنانی وڵاتەکەم دەکەم کە هەوڵ بدەن لە پێناو وەدیهێنانی یەکسانی و مافی وەک یەک لە گەڵ پیاوان و لەو پێناوەدا نەترسانە بێنە مەیدان و بۆ ئەوە چاو لەدەستی پیاوان نەبن.

هەمدیسان داوا لە ژنان دەکەم کە لە جیاتی خۆ خەریک کردن بە کارە لاوەکیەکان هەوڵ بدەن گرینگی بە کارە سەرەکیەکان بدەن وەک بەشداری سیاسی.

پیرۆز بیت رۆژی ژنان

٨ مارس روز زن مبارک باد

٨ مارس روز زن، روز زندگی، روز درد، دردی کە همە ما قبل از چشم گشودن بە دنیا در زن بی وجود آوردیم وقتی کە بە دنیا آمدیم، روز آغوش و محبت، محبتی کە با بە دنیا آمدن هر کدوم ما ازش بهرە بردیم کە مادرانمان بۆ ما بخشیدند.

 بە نظر من اگە بخواهیم جامعەمان پیشرفت کند باید زن ئازاد باشد و احساس کند کە آزاد است، پیشرفت جامعە وابەستە بە آزادی زن است، در جامعەی کە زن ازاد نباشد ان جامعە نیمی از تواناییهای خود را برای پیشرفت جامعە از دست می دهد و بخش دیگر جامعە بە دلیل فشار زیاد کارها نمیتواند بە اندازە کافی و و در شرایطی آرام زندگی کند.

در روز هشت مارس از دختران و زنان ملتم تقاضا میکنم کە تلاش کنند برای تحقق برابری و حقوق برابر با مردان بی باکانە بە میدان بیایند و در این راستا چشم براه مردان نباشند.

رۆز زن مبارک باد

کەریم فەرخەپوور باس لە گرفتەکانی بەردەم یەکبوونی دیموکراتەکان دەکات

کەریم فەرخە پوور چالاکی سیاسی و ئەندامی کەمپەینی ئاشتی کە ساڵانێكی زۆر لە رێزی حیزبی دێموکرات دابووە و ئێستا لە وڵاتی فینلاند دەژی سەبارەت بە کەمپەینی ئاشتی و چالاکیەکانیان بۆ خۆرنیوز دوا.

دیمانە: چیا کوردستانی

سەرەنجێک لەسەر کۆمەڵکوژییەکەی ''شێرناخ''

چیا کوردستانی

کوردستان جوگرافیایەکە کە لە سەدەی شازدەهەمەوە دابەش کراوە و ئەو جوگرافیایە بەسەر چوار وڵات ئێران، تورکیە، ئێراق و سوریەدا دابەش کراوە و چەندین سەدەیە خەڵکی ئەم جوگرافیایە لە پێناو وەدەست هێنانی مافی نەتەوەیی خەبات دەکەن بەڵام، جیا لە باشووری کوردستان بەشەکانی دیکە هەر لە ژێر داگیرکاری دان. بەشی هەرە زۆری ئەو جوگرافیایە لە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی تورکیە دایە.

رۆژی‌ زمانی‌ زگماكی‌ و ئه‌ركی‌ لاوان

چیا

21 فێوریه‌ به‌رامبه‌ر به‌ 2ی‌ ره‌شه‌مه‌ یازده‌هه‌مین ساڵرۆژی‌ زمانی‌ زكماكی‌ بوو، به‌ پێشنیاری‌ به‌نگلادیش یازده‌ ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر یونێسكۆ رۆژی‌ 21ی‌ فێوریه‌ی‌ به‌ رۆژی‌ زمانی‌ زكماكی‌ ناساند و ئه‌و ناو لێنان ‌و ناساندنه‌ له‌ رووداوێك دا كه‌ له‌ 21ی‌ فێوریه‌ی‌ ساڵی‌ 1952 رووی‌ داوه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ گرتووه‌ كه‌ له‌وه‌ها رۆژێك دا پێنج خوێندكاری‌ به‌نگلادیشی‌ له‌ خه‌بات له‌ پێناوی‌ به‌ فه‌رمی‌ ناساندنی‌ زمانی‌ زكماكی‌ واته‌ زمانی‌ به‌نگالی‌ له‌ وڵاتی‌ "پاكستانی‌ رۆژهه‌ڵات"ی‌ ئه‌و كات‌و بێنگلادشی‌ ئێستا گیانیان له‌ده‌ست دا.

چیرۆکێک سەبارەت بە راسیسیم

ئەم رووداوە لە هێڵی ئاسمانی TAM روویدا

ژنێکی سپی پێست کە نزیکەی  پەنجا ساڵ دەبوو لە ناو فرۆکەدا کاتێک گەیشتە کورسیەکەی دیتی لە موسافیری لای ئەو پیاوێکی رەشپێستە. بە تووڕەیەوە  بانگی خزمەتکارەکەی کرد، خزمەتکارەکە  هات و لێی پرسی "بەرێز کێشەتان چیە"؟

پێناسەی ماف و مافی مرۆڤ

چیا عەبدوڵلاپوور

ماف

وشەی ماف Droit لە زمانی فەرەنسی، Right لە زمانی ئینگلیزی، Recht لە زمانی ئاڵمانی و Dirritio لە زمانی ئیتالیایی و هتد. وەک خوازە (میتافۆر) یان شێوەیەکی ئەندازیاری‌یە کە واتایەکی ئاکاری و دوایی یاسایی بەخۆوە گرتووە. Le Droit واتە هێلێکی راست لە بەرامبەر هێڵگەلێی چەماوە بە واتایەکی درووستتر، راشکاوی و راستی و یەک روویی لە پێوەندیە مرۆییەکاندا بەکار دێت. (١)

لە زمانی چینیدا وشەی مافیان بە "دەسەڵات" (Power - Quan) وەرگێراوەتەوە کە لەوانەیە مەبەستیان لەو وتەیە بێت کە "دەسەڵات مافت دەداتێ"یە کە وتەیەکە لە رۆژهەڵات و رۆژئاوا باوە.

گۆڤاری لاوان ژمارە ٤٤

 گۆڤاری ''لاوان'' ژمارە ٤٤
فایلی ژمارە: پێشێلکاریەکانی مافی مرۆڤ لە کوردستاندا
گۆڤاری لاوان گۆڤاری لاوان ژمارە ٤٤

رێکخراوە ناحکوومی‌یەکان لە سەردەشت

چالاکی رێکخراوە ناحکوومی‌یەکان بە گشتی لە رۆژهەڵاتی کوردستان نوێیە و هەمووی ناگاتە دە ساڵ، بەڵام لەم ماوە کورتەش دا لە زۆربەی شارەکانی کوردستان رێکخراوی ناحکوومی لە لایەن رووناکبیران و خوێندکارانی خەم خۆری نیشتمانەوە دامەزراون و رۆڵێکی زۆر باشیان بینیوە لە وشیار کردنەوەی خەڵک و بەرز کردنەوەو بڕه‌و پێدانی کلتووری کاری بە کۆمەڵ و یەک خستنی تواناکان بۆ بەڕێوەبردنی کاری هەرەوەزی لەو پێناوانەی کە بۆیان دامەزراون.

شۆڕشگێڕانی دوێنێ و دیکتاتۆڕەکانی ئەمڕۆ

چیا کوردستانی

*لە کاتێک دا بە رەو پیری ساڵی نوێ دەچین کە جەندین رووداوی گرینگ لە رۆژهەڵاتی ناڤیندا سەریان هەڵدا کە زۆر گرینگن و جیگای لێ وردبوونەوەو تێڕامانن، ئەویش کۆتایی هێنان بە دەسەڵاتی دیکتاتۆڕی "بێن عەلی“ لە یەمەن و دەسەڵاتی دیکتاتۆڕی "حوسنی موبارەک“ لە میسرە کە شەپۆلەکانی راپەڕینی ئەو وڵاتانە کۆمەڵێک وڵاتی تریشی گرتۆتەوە کە هەنووکەش بەردەوامە. هەر ئێستا لە لیبی راپەڕینی خەڵک بەردەوامە و خەڵک دەسەڵاتی بەشێکی بەرچاو لە شارەکانی لیبی یان لە ژێر دەستی قەزافی دیکتاتۆڕ دەرهێناوەو هەروەها لە بەحرەین و چەند وڵاتی تریش جموجۆڵ دەستی پێ کردووە بەشێوەیەکی وا کە بە تەواوی دیکتاتۆڕەکان ترسیان رێ نیشتووەو هەر پێشەکی بەڵینی چاکسازیان بە خەڵکی وڵاتەکانیان داوە تاکوو بەم شێوەیە رێ لە سەرهەڵدان بگرن. ئەوەش بەرهەمی وشیاربوونەوەی خەڵکی ئەو وڵاتانەیە کە لەو نێوەدا راگەیەنە سه ربه خۆکان ڕۆڵێکی زۆر باشیان گێڕا و لەو نێوەدا فەیس بووک وەک ماڵپەڕێکی کۆمەڵایەتی لەم سەرهەڵدانانەدا پشکی شێری وەبەر دەکەوێ لە رێکخستنیخۆپێشانده ران دا.

وتووێژی گۆڤاری لاوان لەگەل لاوی وەرزشوان ئاگری عەبدوڵڵاپوور

ئاگری عەبدوڵڵاپوور:

لە هەر قۆناغ و بارودۆخێك دا بم هەموو هەوڵی خۆم دەخەمە گەڕ بۆ ئەوەی بتوانم سەركەوتن بەدەست بێنم

*وتووێژ: چیا کوردستانی                          

لاوان: سەرەتا لە زمانی خۆتەوە خۆت بناسینە؟

ئاگری عەبدوڵڵاپوور: پێش هەموو شتێك سوپاستان بكەم بۆ ئەوەی كە ئەو هەلەو بۆ ڕەخساندم تا لە ڕێگای گۆڤارەكەتان واتە گۆڤاری خۆشەویستی لاوانەوە لە خزمەت لاوەكان دا بم و وەڵامی پرسیارەكانتان بدەمەوەو سڵاو و رێزم بۆ گشت لاوان بە تایبەت لاوانی وەرزشكاری كوردستان.

من ئاگری عەبدوڵڵاپوور لە شاری سەردەشت لە دایك بووم و لە ساڵی١٣٨٨ی هەتاوی هاتوومەتە نێو ریزی پێشمەرگەكانی حیزبی دێموكڕاتی كوردستان‌و ئێستاش ئەندامی یەكیەتیی لاوانم‌و لە خزمەتتان دام.

لاوان: ماوەی چەند ساڵە وەرزش دەكەی و یەكەم جار لە كوێ دەستت پێ كرد؟

ئاگری عەبدوڵڵاپوور: من لە سەرەتایی منداڵی‌یەوە زۆرم حەز لە وەرزش بوو بە تایبەتی "كۆنگفۆ"، چونكە ‌زۆرم سەیری فیلمی رەزمی دەكردو حەز و خولیایەكی تایبەتیم پێ‌ پەیدا كرد، ئەوەبوو لە تەمەنی 14 ساڵی ڕا لە ڕێگای كوڕە ‌خاڵەكەم "فریا ئەسپەندار" كە ئێستا لە نێو ریزی تێكۆشەرانی دێموكڕات دایە كە ئەو كات دەچوو بۆ باشگای كاڕاتە و منی هان دا بۆ ئەوەی كە لە گەڵی بچم بۆ باشگا، بەڵام من زۆرم حەز لە كاڕاتە نەبوو بۆیە ماوەیەكی كەم چووم و کاراتەم کردو ئەوە بوو دەسپێکی کاری وەرزشی من .

هۆكارەكانی دوور كەوتنەوەی لاوان له سیاسەت

چیا کوردستانی ‘‘خه‌ڵكانێکی زۆر خۆشی و بەختەوەری سەردەمی پیریەکەیان بە قەرزباری گیرو گرفت و سەختیەکانی سەردەمی گەنجێتی یان دەزانن’’ (ناپێلئۆن)

سه‌ره‌تا

لاوان بزوێنه‌ری چه‌رخی پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵگان، لاوان وه‌ك یه‌كێك له‌ سه‌رمایه‌ هه‌ره‌ گرینگ و بە نرخە‌كانی وڵاتان بۆ له‌ سیاسه‌ت دوور ده‌كه‌ونه‌وه‌؟ ئاخۆ لاوان بۆ خۆیان حه‌ز به‌ كاری سیاسی ناكه‌ن یان وایان لێ ده‌كه‌ن كه‌ له‌ سیاسه‌ت دوور كه‌ونه‌وه‌؟ ئه‌و پرسه‌ له‌م بابه‌ته‌دا به‌ كورتی دێنینه‌ به‌رباس.

به‌ هه‌ر راده‌یه‌ك كه‌ كه‌ هاوڵاتیان له‌ كارو باری  سیاسه‌ت دا رۆڵی خۆیان بگێڕن به‌و راده‌یه‌ش پڕۆسه‌ی گۆڕانكاریه‌ بنیاتنه‌ره‌كه‌نان زۆر ده‌بێ و به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ش هه‌ر راسته‌. دور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ سیاسه‌ت له‌ بنه‌ره‌تدا به‌ هۆی دور كه‌وتنه‌وه‌و نامۆ خه‌ڵك‌ له‌ ده‌وڵه‌ت، ئه‌م بابه‌ته‌ به‌ هۆكاری جۆراوجۆر بۆ وێنە‌ ترسانی خه‌ڵك به‌ هۆی له‌ده‌ست دانی پێگه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی، سەركوتی به‌رده‌وامی ده‌سه‌ڵاتداران، و هۆكارگه‌لێكی له‌و بابه‌ته‌ له‌ پڕۆسه‌یه‌كی دیاری كراودا شكڵ ده‌گرێ.

نا بۆ بێدەنگی لەهەمبەر لەسێدارەدانی لاوانی کوردستان

ماوەیەک لەمەوبەرخۆپێشاندان و نارەزایەتی دەڕبرین بە دژی بڕیاری جێبەجێ کردنی سزای لە سێدارەدانی حەبیبوڵڵای لەتیفی لە زۆریک لە وڵاتانی ئەوروپاو هەروەها لە هەریمی کوردستان، لە شاری سلێمانی و هەولێر بەرێوەچوو و هەروەها لە هەموویان گرینگتر هەڵویستی بەشێکی بەرچاوی خەڵکی سنە بوو کە نارەزایەتیان دەربڕی و بەردەرگای زیندانی ناوەندی سنەیان بەرنەدا، و لە ئاکامدا ئەو هەڵوێستانە بوونە هۆی ئەوەی کە ئەگەر بۆ ماوەیەکی کاتیش بێت بڕیاری جێبەجێ کردنی حوکمەکە راوەستێ و جێبەجێ نەکرێ.

وتووێژی گۆڤاری "لاوان" لە گەڵ بەڕێز حەسەن قادرزادە ئەندامی دەفتەری سیاسی حدک

حەسەن قادر زادە: پێشمەرگە ئەو تێكۆشەرە كۆڵنەدەرەیە كە بۆ بەختیاری گەل و وڵاتەكەی، مەرگی وەپێش دەخات و بە بێ ترس و دوو دڵی ئامادەیەسەرمایەی ژیانی كە گیانیەتی بەختی بكات

*وتووێژ: چیا کوردستانی

لاوان: كاك حەسەن بەڕێزتان سەرەتا لە كەیەوە چالاكی سیاسیتان دەست پێ كردوە یان بە واتایەكی تر چالاكی سیاسیتان بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟

حەسەن قادر زادە: دەسەڵاتداری حكوومەتی سەرەڕۆی پاشایەتی پەهلەوی بەسەر ژیان و ماڵی خەڵك دا بە شێوەیەك بوو كە زوڵم و ستەم و بێدادی دەكرد، لە بوارە جۆراو جۆرەكانی ژیانی سیاسی، كۆمەڵایەتی، ئابووری و نەبوونی ئازادی باڵی بەسەر وڵات دا كێشا بوو، هەموو كەس هەستی بە ناعەداڵەتی و نایەكسانی دەكرد.

وتووێژ لەگەڵ بەرپرسی گرووپی پاسكیل سوارانی كورد لە فینلاند

کەماڵ ئیزەدخا:
گرووپەكەی ئێمە خاوەن بەرنامەو ئەساسنامەی خۆیەتی و بە پێی ئەو ئەساسنامەیە هەموو كەسێك دەتوانێ ببێ بە ئەندامی گرووپەكەمان بەخۆش ییەوە كەسانی فینلەند یو رووس یو كۆزۆڤۆیی پێوەندیان پێوە گرتووین.

*دیمانە: سەردەشت كوردستانی

لاوان: وەك یەكەم پرسیار دەكرێ‌ بەشێك لە ژیانی خۆتمان بۆ باس بكەی.

كەماڵ یەزدان خا: بەر لە هەمووشتێك سەری رێزو نەوازش دادەنەوێنم بۆ هەموو شەهیدانی كوردستان و هەروەها سپاسی گۆڤاری لاوان دەكەم كە ئەو هەلەیان بۆ رەخساندم و بەسەرتان كردمەوە منیش بە شانازی دەزانم. من ناوم "كەماڵی یەزدان خا"یە و زۆر جار بە چەكۆ ناوم دەبەن، چونكە لە گوندی چەكۆ لە دایك بووم گوندی چەكۆ لە قانوونی كۆماری ئیسلامی سەر بە سەردەشت و لە دابەشكاری حیزبیش دا سەر بە پیرانشارە، بەڵام لە پیرانشار گەورە بووم و شانازی بەوە دەكەم كە لە گوندێكی ئەو ناوچەیە لە دایك بووم.

مافی مرۆڤ لە بەڵگە نامە نێودەوڵەتییەكاندا دا

ئامادە کردنی: چیا کوردستانی

پێشەكی

مافی مرۆڤ زۆری لەسەر گوتراوەو زۆری لەسەر نووسراوە بە زمانەكانی جیهان و گرینگیەكی تایبەتی پیدراوە لە لایەن رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكانەوە هەروەها كۆمەلێكی زۆری رێكەوتنامەی نێودەوڵەتی لەبارەیەوە بەستراوە، ئەمرۆ ئەم بابەتە بۆتە بابەتێكی جیهانی منیش وەك تاكێك كورد زۆر بەلامەوەە گرینگ بوو كە لەسەر باسێكی وا توێژینەوە بكەم چوونكە بەداخەوە بە زمانی كوردی زۆر كەم لەسەر مافی مرۆڤ نوسراوە بۆ ئێمەی كورد زۆر پێویستە كە  باس و لێكۆلێنەوە توێژینەوە لەسەر ئەم پرسە هەستیارە بكەین چوونكە ئێمە هەنووكە نەتەوەیەكین كە مافەكانمان پێشێل دەكرێن كە هۆكاری ئەوەش دەگەرێتەوە بۆ ئەوەی كە وشیاریمان لەسەر ئەو مافە سرووشتیانە نیە هەستیان پێناكەین كە مافەكانمان پێشێل دەكرێن لە لایەن دەسەڵاتدارانەوە.

وتوێژی لەگەڵ بەرێز "مستەفا مەعرووفی" سكرتێری پێشووی یەكیەتیی لاوان و ئەندامی كومیتەی ناوەندی "حدك"

مستەفا مەعروفی: 

ئەمن پێم وایە له م قۆناغەدا تا نه ته وەی كورد بە ئازاد ی و مافەكان ی دەگا، لاو ی كورد ئەركی سه ر شانیەتی كاری سیاسی بكا

‌وتووێژ: جیا کوردستانی

لاوان: كاك مستەفا دەكرێ‌ وەك یەكەم پرسیار پێمان بڵێی لاو كێ¬یە و  سیاسەت مانانی چیە؟

  مستەفا مەعرووفی:  لاویەتی بەر لە هەموو شتێك بریتی¬یە لە قۆناغێكی تەمەنی مرۆڤ . ئەو قۆناغە دوای قۆناغی مێرمنداڵی كە تا 18 ساڵیە، دەست پێ‌ دەكا. مرۆڤ تا تەمەنی 18 ساڵی لە رووی قانوونیەوە بەر پرسیار نیە ‌و پێویستیی بە سەرپەرستە. بەڵام لەو تەمەنە بەرەو ژوور تەواوی بەرپرسایەتی¬یە قانوونی¬یەكانی لەسەرە‌و لە بەرامبەر كار ‌و كردەوەكانی دا وەڵامدەرە ‌و بۆخۆی لە بارەی خۆیدا دەتوانێ‌ بڕیار بدا ‌و ئەو قۆناغە تا 30 ساڵی دەخایەنێ‌. 

رای دیكەش لە بارەی ئەو قۆناغەوە هەیە كە پێی وایە لە 14 ساڵی¬یەوە قۆناغی لاوەتی دەست پێ‌ دەكا‌و تەنانەت رای وا هەیە كە تا تەمەنی 40 ساڵی بە قۆناغی لاویەتی دەزانێ‌.

رێبازی تاك سەروەری (Individualism)

ئامادە كردن‌و وەرگێرانی: چیا کوردستانی

سەرەتا 

بنەماكانی رێباز: ئازادی‌و گرێبەستی كۆمەڵایەتی

ئەم رێبازە لە سەدەكانی 17‌و 18ی زاینی سەری هەڵدا‌و لەسەر دەستی فیلسووفەكانی شۆرشی فەرانسا لە ساڵی 1787، گەیشتە لووتكە كە لە سەر بناغەی تئۆری "گرێبەستی كۆمەڵایەتی" دایان مەزراند ئەم رێبازە تاكەكەس بە مەبەستی كۆمەڵا‌و رێكخراوی كۆمەڵایەتی دادەنێ‌، كە دەبێ‌ بەردەوام لەهەوڵا دابن لە پێناوی بەدی هێنانی كامەرانی تاكەكەس‌و جێ‌بەجێ‌ كردنی بەرژەوەندیە تایبەتیەكانی. ئەم بەرژەوەندییە بەجێ‌ هێنانی دەبێ‌ بە هۆی وەدەست هێنانی بەرژەوەندی كۆمەڵایەتی. چوونكە بەرژەوەندی كۆمەڵایەتی تەنیا لە كۆمەڵە بەرژەوەندی تایەبەتیەكانی تاكە كەسانی كۆمەڵا پێكهاتووە‌و خێری گشتیش بریتیە لە خێر‌و خۆشی تاكەكەسەكان. وەكوو بەروونی بۆمان دەردەكەوێ‌ تاكەكەس. مەبەست‌و ئامانجی پیرۆزی ئەو رێبازەیەو بناغەی بۆچوونەكا ئەم رێبازەیە لە رێبازی "یاسای سرووشت" دادەمەزرێ‌‌و رەگ‌و ریشەی بۆ ئەو رێبازە دەگەرێتەوە. 

ئێعدام كردنی‌ چالاكانی‌ مه‌ده‌نی‌ و سیاسی‌ نیشانه‌ی‌ زه‌بوونی‌ ده‌سه‌ڵاته‌

چیا کوردستانی

ئێعدام كردنی‌ مرۆڤه‌كان له‌ كۆنه‌وه‌ بووه‌و هه‌یه‌ ‌و حكوومه‌ت ‌و ده‌سه‌ڵاتداران بۆ ڕزگاربوون له‌ چنگ ویست و داخوازی‌یه‌ به‌رحه‌قه‌كانی‌ به‌ قه‌ولی‌ خۆیان نه‌یاره‌كانیان گرتوویانه‌ته‌ به‌ر و ئه‌م كرده‌وه‌یه‌ش به‌ شێوه‌ی‌ جۆراوجۆر به‌ڕێوه‌ چووه‌، ده‌توانین بڵێین كه‌ له‌ سه‌ره‌تادا هه‌موو ده‌وڵه‌تان كه‌ڵكیان له‌م جۆره‌ سزا نامرۆڤانه‌یه‌ وه‌رده‌گرت، و یه‌كه‌م وڵات كه‌ ئه‌و ره‌چه‌یه‌ی‌ شكاند ‌و سزای‌ ئێعدامی‌ له‌ لیستی‌ سزاكانی‌ خۆی‌ هه‌ڵگرت، وڵاتی‌ ئیتالیا بوو ‌و دواتر ورده‌ ورده‌ وڵاتانی‌¬تریش سزای‌ ئێعدامیان له‌ لیستی‌ سزاكانی‌ خۆیان هه‌ڵگرت، به‌ڵام هه‌نووكه‌ش هه‌ندی وڵات هه‌ن كه‌ كه‌ڵك له‌م جۆره‌ سزایه‌ وه‌رده‌گرن كه‌ كۆماری‌ ئیسلامی‌ ئێران له‌ ریزی‌ هه‌ره‌ پێشه‌وه‌ی‌ ئه‌م وڵاتانه‌یه‌ كه‌ سزای‌ ئێعدامی‌ تێدا به‌رێوه‌ ده‌چێ‌ ‌و له‌و باره‌وه‌ پشكی‌ شێری‌ به‌ر كه‌وتووه‌‌و ئه‌گه‌ر به‌ پێی‌ رێژه‌ی‌ دانیشتوان حه‌ساوی‌ بۆ بكه‌ین یه‌كه‌م وڵاتی‌ جیهانه‌ كه‌ زۆرترین ئێعدامی‌ زیندانیانی‌ سیاسیی‌ و مه‌ده‌نی‌ تێدا به‌رێوه‌ ده‌چێ.

فیلمی پێکهێنانی کۆبوونەوەی نارەزایەتی بە دژی لە سێدارەدانی چالاکانی سیاسی رۆژهەڵاتی کوردستان، لە شاری کۆیە

کۆمیتەی خوێندکارانی رۆژهەڵاتی کوردستان چەند رۆژ دوای لەسێ دارە دانی فەرزاد کەمانگەر، شیرین عەلەم هوولی و عەلی حەیدەریان و فەرهاد وەکیلی و مەهدی ئیسلامیان لە  ١٩ بانەمەر ساڵی ٢٧١٠ی کوردی، کۆبونەوەیەکی نارەزایەتیان بۆ پرۆتستۆ کردنی ئەو جنایەتە کە دژی چالاکانی سیاسی و جیا بیران ئەنجام دراوە پێک هێنا. شایانی باسە کە رۆژێک پێشتریش من لە ناو زانکۆ وێنەی ئەو چالاکانەم لە زانکۆ بلاو کردوە و کارو بارەکانی پێکهێنانی وەکا کۆبونەوەیەکم جێ بەجێ کرد کە لە لایەن قایمقامی کۆیەش ئیزنی ئەو گردبونەوەو نارەزایەتی دەربڕینەم وەرگرت.

باج

چیا کوردستانی

 مێژووی باج (1)

گومانی تێدا نیە كە تەمەنی باج یەكسانە لەگەل تەمەنی پێك هاتنی حكومەت لە مێژووی مرۆڤایەتیدا، بەو واتایە كە هەموو حكەمەتەكان، لە هەر شوێنێكی جیهان‌و لە هەر قۆناغێكی مێژوودا لە خاڵێك دا هاوبەش بوون ئەویش وەرگرتنی باج‌و دابین كردنی خەرجیەكانی حكومەت لە لایەن خەڵكە‌وەو لە لایەكی دیكەوە كەمتر حكومەتێك پەیدا دەبێ‌ كە خەڵكەكەی تەواو بە ویستی خۆی بەشدار بووبن لە دانی باج دا.

پەیامی یەکیەتی لاوان بە بۆنەی ٦٤ـەمین سالرۆژی کۆماری کوردستان

پێشکەش کردنی پەیامی دووی رێبەندان لە لایەن جێگری سترتێری گشتی یەکیەتی لاوان لە مەراسمی ٦٤ساڵەی یادی ٢ی رێبەندان کە لە ساڵۆنی گشتی قەڵا پێک هات.

بە بۆنەی دەیەمین هەڵبژاردنی سەرۆك كۆماری‌یەوە

چیا کوردستانی

جێگای ئاماژەیە لە هەر سیستمێكدا خەڵك بەشداری زۆرتری هەبێ لە بەرێوەبردنی دەسەڵاتدا ئەو سیستمە زیاتر لە رووحی دێموكراسی نزیكە هەنووكە دێموكراسی سیستمێكە كە لە زۆربەی وڵاتانی جیهاندا پەیرەو دەكرێ‌‌و تەنانەت وڵاتە دیكتاتۆرەكانیش هەر خۆیان بە دێموكرات دەناسێنن‌و دەزانن‌و بۆ ئەوی رووخسارێكی دێموكراتیك لە خۆیان نیشان بدەن هەڵبژاردن پەیرەو دەكەن بۆ بەلارێ‌ دا بردنی ئەفكاری كۆمەڵگای نێونەتەوەییش بێ سناریۆیەك بە نێوی هەڵبژاردن بەرێوە دەبەن بۆ نمونە سەدامی دیكتاتۆر نزیك ساڵێك پێش داگیر كرانی عێراق لە لایەن ئەمریكا‌و رووخانی رژیمە شۆڤێنیستیەكەی لە پرۆسەیەكی دەنگدان دا كە بۆ خۆیان نەبێ‌ كەس نازانێ‌ چۆن بەرێوە چوو 99 لەسەدی دەنگی دەنگدەرانی بەدەست هێنا‌و چەندین دیكتاتۆری دیكەش كە لێرەدا كاتی باس كردنیان نیە هەر بەم شێوەیە رەوایی دەدەن بە خۆیان.

ئاخۆ شۆڕشی تامیلەكان كۆتایی پێهات

چیا کوردستانی

ئاماژە

كۆماری دیموكراتیكی سوسیالیستی سری لانكا وڵاتێكی دورگەییە كە لە ئەقیانوسی هیند دا هەڵكەوتووە. ناوەكانی دیكە رەئاندیب یان سەرەندیب یان "سەیلان"ـە پێتەختی سیاسی "سری جایاواردێنپۆرا كوتە"‌و پێتەختی بازرگانیەكەی شاری "كۆلۆمبۆ" یە بەر لە ساڵی 1972 بەو ولاتە دەگوترا سەیلان. لە ساڵی 1948 پێك هاتوەو لە 22ی مای 1972 سیستمی كۆماری تێدا دامەزراوە، ژمارەی دانیشتوانی بە پێی ئاماری ساڵی 2005 ـ 19668000 كەس‌و رووبەرەكەی (65،610)KM2 ـە،و لە دوو نەتەوەی سینهالی‌و تامیل پێك هاتووە كە سینهالیەكان زۆرینەی ئەو وڵاتە پێك دێنن، زمانی رەسمی ئەو ولاتەش سینهالی‌و تامیلی¬یە.

داداگای مافی مرۆڤ ئەورووپا

 ئا: چیا کوردستانی

سەرەتا

مافی مرۆڤ‌و ئەو تەوەرانەی پێوەندی بەوەوە هەیە لەو پرسگەلەن كە ئەمرۆكانە لە تەواوی جیهان زۆر باس‌و لێدوانی لێدەكرێ‌‌و تەنانەت دەبینین كە گۆڤاری تایبەت لە زانكۆ ناودارەكانی جیهان لەسەر ئەم تەوەرە دەردەكرێن.

دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا كە لەوانەیە بتوانین بڵێین كە یەكەمین نموونەی ئەوجۆرە محاكمانەیە لە جیهاندا  كە بۆخۆی بۆتە هۆی پێكهاتنی دادگا گەلێكی لەو شێوەیە لە ئەورووپا‌و ئەفریقادا

كۆنوانسیۆنی مافی مرۆڤی  ئەورووپا كە لە 14ی نوامبری 1950 لە رۆم واژوو كراو سێ‌ ساڵا چۆوە بواری جێ‌ بەجێ‌ بوونەوە سەرچاوەو پێوانی دادگای ستراسبۆرگ بۆ چاوەدێری‌و كۆنترۆڵی دەوڵەتانی ئەندام لە بواری رێز گرتن لە مافی مرۆڤ‌و ئازادیە بنەرەتیەكاندایە.

یەكیەتی لاوان لە كوێوە بەرەو كوێ‌؟

چیا کوردستانی
لەبەرە بەرەی كۆنگرەی پێنجی لاوان دایین واتە چەند مانگی تر یەكیەتی لاوان پێنجەمین كۆنگرەی خۆی دەگرێ‌ ئاخۆ لەخۆمان پرسیوە یەكیەتیی لاوان لە كوێوە بەرەو كوێ‌؟

 یەكیەتی لاوان كە دیاری كۆماری كوردستانەو بەرهەمی خەبات‌و تێكۆشانی چەندین دەیەیە‌و تەنانەت تێكۆشانی چەكدارانەی هەبووە‌و خاوەنی دەیان شەهیدی لاویشە كە ئەوە شانازی¬یەكی گەورەیە بۆ ئێمە كە لە رێكخراوێكی ئاوادا چالاكی دەكەین بەڵام بەداخەوە ئەوەی روون‌و ئاشكرایە یەكیەتیی لاوان كۆنگرە لە دوای كۆنگرە بەرەو لاوازی چوووە كە ئەوەش جێگای پرسیار‌و لێ‌ ورد بوونەوەیە، بەداخەوە ئێمەی لاویش لە گەڵا ئەوەی كە خۆمان بە نوێ‌ خواز‌و گۆڕان خواز دەزانین‌و نەوەی كۆن رخنە دەكەین بەڵام بە هەمان میتۆد‌و شێوازی نەوەی كۆن كار دەكەین واتە شێوازی كارو مێتۆدی بیركردنەوەی وان دێنینە ناو رێكخراوەكەمانەوەو كاری پێدەكەین نەتەنیا لەهەڵەكانیان ئەزموون وەرناگرین بگرە دووپاتەو سێ‌ پاتەشیان دەكەینەوە درووشمی جوان‌و پڕناوەرۆك هەڵدەگرین بەڵام لە كردەوەدا هیچیان جێ‌ بەجێ‌ ناكەین خۆمان بە دێموكرات دەزانین بەڵام لە كردەوەدا وەك كەسێكی دێموكرات هەڵسوكەوت ناكەین، چ بكەین كە بیر كردنەوەمان زۆر زۆر فراوانتر بێ‌‌و بەرژەوەندی گشتی نەتەوەیی لە سەرووی بەرژەوەندی تەسكی تاكە كەسی‌و رێكخراوەیی دانێیین چ بكەین كە رێكخراوی لاوان لەودۆخە رزگاری بێ‌‌و ببێ‌ بە رێكخراوێكی ئەورۆیی‌و سەركەوتوو جێگای هیوا‌و ئومێدی لاوانی رۆژهەڵات بەو جۆرەی كە ئەو لاوانە چاوەروانیان لە یەكیەتی لاوان هەیە؟

لە سێدارەدان تاوانی دەوڵەتە دژی مرۆڤ

هەزاران ساڵە  كە لەسێدارەدان وەك شێوەیەك لە سزادان بۆ تاونگەڵی قورس لە تەواوی جیهاندا پەیرەو دەكری. لە رووی مێژووییەوە ئەم سزایە، هەمیشە هۆكاری تۆڵەسەندنەوە‌و پتەو بوونی دەسەڵات‌و هێزبووە. لەگەڵ دەست پێكردنی دەورەی رۆشنگەری لە ئورووپادا رووناكبیرانی مەكتەبی مرۆڤ خوازی بۆ ئەوەڵین جارن كۆشتنیان وەك مافێكی پاوانكرای بە دەسەڵاتەكان خستە ژێر برسیارەوە.
چيا عەبدوڵڵا پوور

ئەو كچەی كیمیا باران، لە ژیانی كرد

چیا کوردستانی

زۆر بزۆز بوو، لە قوتابخانە‌و لە ماڵی زۆر هیشتیای یاری دەكرد‌و لە ماڵی لەگەڵا رەفیقانی گەرەك‌و لە قوتابخانەش لەگەڵا هاوپۆلەكانی هەر خەریكی هەڵبەز دابەز‌و یاری كردن بوو، لە دەرسانیش زۆر زیرەك بوو، بنەماڵەو مامۆستاكانیشی زۆریان خۆش دەویست.

تەمەنی گەیشتبووە دوازدە ساڵا، وەك منداڵی گەورەی ماڵەوەیان هاوكاریی دایك‌و باوكی دەكرد، رۆژێكیان لەگەڵ دوو برای لە خۆی چووكتر چوو بۆ بازار بۆ شت‌ومەك كڕین براكانی لە پاركی ناو شار بەجێ‌ هێشت تاك‌و كاتێك بۆ خۆی دێتەوە ئەوان لەوێ‌ یاری بكەن، ئەو رۆژە شارەكەی كیمیا باران كرا خۆی لە نزیك شوێنی یەكێك لە بۆمباكان بوو كە بۆ شت كرین چوو بوو هەر بە دوای بۆردومان زوو گەرایەوە ماڵێ‌ بەڵام بۆنی دووكەڵی بۆردومانی بۆ هاتبوو.

پەیامی لاوان بە بۆنەی بیست ساڵەی کیمیابارانی شاری سەردەشت

پەیامی یەکیەتی لاوان بە بۆنەی یادی ٢٠ ساڵەی کیمیابارانی شاری سەردەشت کە لە مەراسمێک داکە لە رۆژی هەینی ٧ی پووشپەڕی ١٣٨٦ بەرامبەر بە ٢٨ی ژوئەنی ٢٠٠٧ی زایینی بەو بۆنەوە لە قەڵای دێموکڕات بەڕێوە چوو پێشکەش کرا، ئەم پەیامە بە هۆی بەر چآوتەنگی و گرینگی نەدانی "حدک" بە لاوان و هەروەها رخنە گرتن لە حیزبی دێموکڕات سەبارەت بە باس نەکردنی کارەساتی کیمیابارانی شاری سەردەشت لە کاتی خۆیدا لە کوردکاناڵ دا بڵاو نەبۆوە.

بۆ بینینی پەیامەکە ئێرە کلیک بکەن.