و. چیا عەبدوڵڵاپوور
مافی مرۆڤ بەرهەمی مۆدێرنیتەیە، نەک یەهودیەت، مەسیحیەت، ئیسلام ،
ئاینەكانی هیندی و چینی و ئافریقایی و ئەمریكایی و وتەی یونانیەكان،
میسریەكان، ئێرانیەكان، رۆمیەكان، پینی و هیندیە كۆنەكان چەمكێكی هاوواتایان
لەگەڵ مافی مرۆڤ نەخستۆتە روو.
وتنی ئەو راستیە مێژووییە
لۆمە كردنی هیچ دین و فەرهەنگێك نیە، هەر بەو شێوەیە كە لە كتێبە پیرۆزەكان و
نوسراوە كۆنەكانی ناوەندە كلتووریە جۆراوجۆرەكاندا هیچی لە گەڕانی زەوی بە دەوری
خۆر، تێدا نیە شتێك لە بەرزی و گرینگی ئەوان كەم ناكاتەوە. هەر دین و مەزهەبێك
كە بتوانێ نمونە بێنێتەوە كە چ پشنیارێكی كردووە بۆ رێز گرتن لە مرۆڤ و
ئازادیەكانی، دەتوانێ رێزێكی زۆرتر بە نیسبەت خۆیەوە بوروژێنێت، بەڵام
شوێنكەوتوانی زێدەرۆیی دەكەن ئەگەرخوازیاری ئەوە بن كە رێبازی ئەوان بە
روونی هەمان رێبازی مافی مرۆڤ بووە. پێدا هەڵگوتن بە ئازادی و رێز گرتن لە
مرۆڤ خۆی لە خۆیدا هەبوونی باوەر بە مافەكانی مرۆڤ نیە. باوەڕ هەبوون بە مافی مرۆڤ
واتە باوەر هەبوون بە پێویستی سیستمی سیاسی و كۆمەڵگایەكی دێموكڕاتیك و هەبوونی
قانوونێكی پتەوی بەڕێوەبەری (كردەی) كە پشتیوانی بكات كە دەستەبەر كردنی ئازادیە
هیزریەكان. جیاوازی دانانی رەگەزی، نەتەوە، زمان، ئایین، ئەشكەنجە لە ژێر
هەر ناوێك داو بە هەر بیانویەك بێ یاساغ بكەن. دێموكراسی دیاردەیەكی
مۆدێرنە، ئەو دیاردەیە بەو ڕادەیە مۆدێرنە كە فیزیای مۆدێرن، مۆدێرنە.