رووناکبیران لە فەرەنسا

نووسینی؛ یوهان ئانگرمولێر

بۆ فارسی؛ مێهرداد ئیمامی

بۆ کوردی؛ جەمال نەجاری

لە سەدەی ۱۸ بەم لاوە، پانتایی گشتی لە فەرەنسا بە شێوەیەک بەرهەمهێنەری کولتووری خۆی دەردەخات کەخاوەنی هێزێکی سیمبۆلێک و هێمادارە لە بوارە جۆراوجۆرەکانی وەک هونەر و ئەدەبیات و زاستە مرۆییەکان وزانستە سیاسییەکان و زانست بە مانا گشتییەکەی.

منیش ژنم

مرۆڤ دوور لە ویستیی خۆی بە ژن یان پیاو لە دایک دەبێ بۆیە نە ژن بوون مایەی شەەرمەزاریە و نەپیاوەتی مایەی شانازی. ئەوەش سەبارەت بە زۆر پرسی وەک نەتەوە و ئایین و شوێنی لەدایک بوونیش هەروایە.

ژنانی مەریوان بوونە پێشەنگ تاپۆی بێدەنگیەک کە ساڵانێکە باڵی بەسەر رۆژهەڵاتی کوردستان دا کێشاوە، و دوور نیە کە ژنان لە رۆژهەڵاتی کوردستان ببنە پێشەنگی ڕاپەڕینێکی گشتی. 

هۆکاره‌کانی به‌شدارنه‌بوونی ژنان له‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیدا

سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌موو پێشکه‌وتن و گۆڕانکارییه‌ی که‌ له‌ بواری زانست و شارستانییه‌تدا جیهان به‌ خۆیه‌وه‌ بینیوه‌،که‌چی مافی ژنان و ئاسته‌نگه‌کانی به‌رده‌میان هه‌ر ماوه‌. به‌شداری ژنان له‌ پڕۆسه‌ی سیاسیی وڵاتدا، به تایبه‌تی له‌سه‌ر ڕێژه‌ی به‌شداربوونی له‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیدا

پێناسەی دەوڵەت

دەوڵەت بریتیە لە کۆمەڵێک مرۆڤ کە لە هەرێمێکی دیاریکراو کۆمەڵگای سیاسیان پێک هێناوە و دەسەڵاتێکی باڵا دەسەڵاتداریەتی بەسەردا دەکات.

یاسای بنەڕەتی چیە؟

یاسای بنەڕەتی پێک هاتووە لە کۆمەڵیک ڕێسا، یاسا و بنەمای گشتی کە شێوەی حکومەت، رێکخراوی هەر سێ دەسەڵاتە بەرزەکەی وڵات و پێوەندی ئەوان لەگەڵ یەکتر و ماف  و ئازادیەکانی تاکەکانی وڵات لە هەمبەر دەوڵەت دا دیاری دەکات. ئەمەیکە شێوەی حکومەت کۆماری بێت یان مەلەکی، ئەمەیکە پارڵمان لە یەک ئەنجومەن پێک بێت یان لە دوو ئەنجومەن و دانانی یاسا بە چ شێوەیەک دەکرێت ئەمەیکە لە کۆماری دا سەرۆک کۆمار لە سەر بنەمای دەنگی ڕاستەوخۆی گەڵ هەڵدەبژێردرێت یان بە دەنگی نوێنەرانی ئەو خەڵکە و بە شێوەی ناراستەخۆ و چ بەرپرسایەتیەکی هەیە، ئەمەیکە لێک جیا کردنەوەی دەسەڵاتەکان ڕێژەیی‌یە یان ڕەها و پرسگەڵێک لەم جۆرە لە بنەماکانی یاسای بنەڕەتیدا ئاماژەیان پێ دەکرێت.

مافی مرۆڤ

مافی مرۆڤ له‌ هه‌ردوو وشه‌ی (ماف) و (مرۆڤ) پێکهاتووه‌. ووشه‌ی (ماف) بریتیه‌ له‌ هه‌بوونی کۆمه‌ڵێک ده‌ستکه‌وت و پێگه‌ که‌ له‌ ڕووی کۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی و یاساییه‌وه‌ بۆی دابین کراوه‌. یه‌کێکه‌ له‌ به‌رهه‌مه‌کانی عه‌قڵی مرۆڤ بۆ به‌هێزکردنی پێگه‌ی مرۆڤ له‌ سه‌ر ئه‌م ئه‌ستێره‌یه‌. مرۆڤ له‌ ڕێی ووشه‌ یان وێنه‌ یان جوڵه‌ یان بینین گوزارشتی لێده‌کات. ئه‌گه‌ر ئه‌و مافه‌ تایبه‌ت بوو به‌ بوارێکی تایبه‌تی تاکه‌وه‌ ئه‌وا پێی ده‌وترێت (مافی تایبه‌ت). به‌ڵام ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندی به‌ به‌رژه‌وه‌ندی و چاره‌نووسی گروپه‌وه‌ هه‌بوو ئه‌وا پێی ده‌وترێت (مافی گشتی). ئه‌و گشتیه‌ی که‌ له‌ مافی گشتیدا هه‌یه‌ گوزارشته‌ له‌ گروپ یان کۆمه‌ڵ، که‌ کۆمه‌ڵێک ڕه‌گه‌زی هاوبه‌ش په‌یوه‌ندیه‌کانیان ڕێکده‌خات، ئه‌مه‌ش پێویستی به‌ به‌شداری کردنی تاک هه‌یه‌..

راپۆرتی وه‌رزانه‌ی پێشێلکردنی مافی مرۆڤ له‌ کوردستان کوردی/فارسی

راپۆرتی وه‌رزانه‌ی پێشێلکردنی مافی مرۆڤ له‌ کوردستان به‌ هۆی کۆماری ئیسلامیی ئێرانه‌وه‌ ( کوژران، برینداربوون و گیران و خرانه‌ به‌ندیخانه‌ی 119 که‌س له‌ ماوه‌ی سێ مانگی پاییزی ئه‌و ساڵدا)

چەمکی ئۆمەت و پرسی شێوەی دەسەڵات لە مەزهەبی سوننی و شیعەدا

لە ئیسلامدا ئۆمەت جێگای چەمکی نەتەوە دەگرێتەوە، چەمکی نەتەوە کە لەسەر بنەمای هابەشی‌یە مێژوویی، کولتووری نەژادی و زمانی پێک دێت، بەڵام ئۆمەت کە تەنیا پێوەندی بە لایەنی باوەڕەوە هەیە و سنووری نێوان ئۆمەتەکان جوگرافیایی نیە، بەڵکوو سنووری بیروباوەڕە هەرکەس ئیمانی بە تاک وتەنیایی خواو پەیامبەری موسڵمانان محەممەد هەبوو و باوەڕی بە ڕێوشوێنەکانی قورئان و سوننەتی پەیامبەر هەبوو ئەندامی ئۆمەتی ئیسلامیە.

ابعاد پنهان خشونت علیه‌ زنان

شبنم همزه‌ای

خشونت علیه‌ زنان موضوعی است که‌ هر ساله‌ در آستانه‌ی 25 نوامبر (روز جهانی مقابله‌ با خشونت علیه‌ زنان) به‌ بحث روز رسانه‌ها بدل شده‌ و هر کس به‌ نوعی به‌ خشونتهایی می‌پردازد که‌ توسط خانواده‌، جامعه‌ و قانون علیه‌ زنان اعمال می‌گردد. طی چند سال گذشته‌ که‌ شبکه‌های اجتماعی تا حدی فراگیر شده‌اند، صفحات فیس بوک و پایگاههای اینترنتی و... در آستانه‌ی 25 نوامبر مملو از تصاویری از زنانی می‌شوند که‌ به‌ دلیل اعمال خشونت‌آمیز آسیب دیده‌ و مجروح شده‌اند و در جوار این تصاویر شعارهای پر زرق و  برقی علیه‌ این خشونتها نگاشته‌ می‌شود.

ره‌هەنده‌ نادیاره‌کانی توندوتیژی دژی ژنان

شه‌ونم هه‌مزه‌یی

توندوتیژی دژی ژنان بابه‌تێکه‌ که‌ هه‌ر ساڵه‌ له‌ به‌ره‌به‌ری 25 نوڤه‌مبر ( رۆژی جیهانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ توندوتیژی به‌رانبه‌ر به‌ ژنان) ده‌بێته‌ رۆژه‌ڤی میدیاکان و هه‌ر که‌س به‌ جۆریک باس له‌و توندوتیژییانه‌ ده‌کا که‌ له‌لایه‌ن بنه‌ماڵه‌، کۆمه‌ڵگه‌ و قانوون به‌رانبه‌ر به ‌ژنان ده‌کرێت . له‌ ماوه‌ی چه‌ند ساڵی رابردو ودا که‌ تۆڕه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییەکان تا راده‌یه‌ک گشتگیر بوون، ده‌بینین که‌ لاپه‌ڕه‌کانی فه‌یسبووک و تویتر و .... له‌ به‌ره‌به‌ری 25 نوڤه‌مبر پڕ ده‌بن له‌ وێنه‌ی ئەو ژنانه‌ی که‌ به‌هۆی توندوتیژییه‌وه‌ جه‌سته‌یان بریندار بووه‌ و کۆمه‌ڵێک دروشمی بریقه‌داریش ده‌خنه ‌پاڵی بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و توندوتیژییانه‌ نه‌مێنێ، هه‌رچه‌ند بابه‌تی توندوتیژی دژی ژنان بابه‌تێکی نوێ نییه ‌و له‌مێژه‌ چالاکانی بواری مافی ژنان له‌ دونیا کار ده‌که‌ن، بۆ بنبڕ کردنی به‌ڵام له‌ راستیدا له ‌کۆمه‌ڵگه‌ی ئێران به ‌گشتی و کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان به‌ تایبه‌تی، که‌متر له‌ دوو ده‌یه‌یه‌ که‌ بووه‌ته‌ رۆژه‌ڤ، ئه‌ویش زۆرتر به‌ هۆی ئه‌و کرانه‌وه‌ سیاسی- کۆمه‌ڵایه‌تییه‌ بوو که‌ له‌ لایه‌ن ده‌وڵه‌تی ریفۆرمخوازی خاته‌می هاته‌ ئاراوه‌. له‌و کاته‌وه‌ تا ئیستا ژنان توانیویانه‌ به‌شیکی زۆر له‌ ره‌هەنده‌ دیاره‌کانی توندوتیژی دژی ژنان بهینە بەرباس و  ده‌نگی یه‌کسانیخوازی خۆیان به‌رز بکه‌نه‌وه‌.